Waarde 1: Gelijkwaardigheid

Als eerste ga ik de waarde van gelijkwaardigheid behandelen. Volgens het Woordenboek Prisma is de betekenis: ‘Van dezelfde waarde of sterkte, van hetzelfde niveau.’ Echter is de betekenis volgens de site www.encyclo.nl : ‘Iedere burger heeft hetzelfde recht en wordt in gelijke gevallen gelijk behandeld’. Hieruit blijkt dus dat de interpretatie kan verschillen per medium of persoon, ik heb naar alle waarschijnlijkheid een andere betekenis hiervan dan mijn buurman of nicht.

Ervaring

Mijn ervaring met deze waarde is dat bijvoorbeeld iedereen op school gelijk is, ongeacht van thuissituatie of inkomen. Helaas is het een ideaal en blijkt het in de praktijk toch vaak anders, een resultaat hiervan is pesten. Ik ben zelf nooit gepest maar ik heb het wel eens zien gebeuren en dat gebeurt dan omdat volgens sommigen een persoon niet gelijkwaardig aan hen is, dit kan om werkelijk alles gaan.

Aspect

Bij mijn ervaring past een goed aspect van levensbeschouwing, namelijk opvattingen. Ik ben voor dit aspect gegaan omdat iemands opvattingen beïnvloeden of iemand een ander gelijkwaardig aan zichzelf vindt. Een voorbeeld is een Christen of een Moslim die een Jood minderwaardig vindt aan zichzelf. Een goede levensvraag die gesteld kan worden bij deze waarde is: Is volledige gelijkwaardigheid ook wel goed? Een voorbeeldsituatie; wanneer iemand een kind mishandelt of verkracht, is diegene nog wel van gelijke waarde aan normale mensen? Dit is een moreel dilemma, sommigen wensen de daders onmenselijke dingen toe en anderen willen gewoon dat de dader wordt opgesloten.

De (levens-)vraag die bij deze waarde gesteld wordt kan onder zes domeinen van levensbeschouwing (Schipper & De Lange et al., 2017) vallen, namelijk:

• De wereld van de ‘dingen’;
• De andere mensen;
• De maatschappij;
• De geschiedenis;
• Ik;
• Het geheel.

Domein

Volgens mijn mening past de vraag: ‘Is volledige gelijkwaardigheid ook wel goed?’ het beste bij het domein van de andere mensen. Ik heb dit domein gekozen omdat de vraag gedeeltelijk slaat op een quote uit het boek Levensbeschouwing ontwikkelen: (De Schipper & De Lange et al., 2017)

‘Je loopt in een drukke straat tussen een massa naamloze mensen. Ze lopen je voor de voeten, je botst tegen ze op. Tot iemand naast je onwel wordt en op straat neervalt: je schrikt en ziet plots een kwetsbaar mens met een gezicht en naam’. (De Schipper & De Lange et al., 2017)

Diegene op straat was voor jou onbekend maar als het letterlijk of figuurlijk dichtbij je gebeurt dan valt je op dat diegene ook een persoon is met een heel leven. Deze gedachte past bij het dilemma over de dader van eerder uit dit verhaal. Je kan diegene wel heel slechte dingen toewensen maar als het je zoon, broer of beste vriend is, hoe zie jij de gelijkwaardigheid dan? Dit kan ook weer gezien worden als een andere, potentiële, (levens-) vraag.

Stage

De vraag of volledige gelijkwaardigheid wel goed is heb ik gesteld in mijn stageklas en tot mijn genoegen zagen alle kinderen het op (naar mijn idee) goede manier. Iedereen is gelijkwaardig, ongeacht van afkomst, thuissituatie of inkomen. Mijn mentor vond het goed dat de kinderen het op deze manier zagen. Tevens past mijn mentor zo veel mogelijk gelijkwaardigheid toe in haar lessen. Helaas kan het nooit volledig zijn want er zijn altijd hoogbegaafde kinderen en kinderen met een leerstoornis bij. Toch zijn ze in alle andere opzichten wel gelijkwaardig en worden ze gelijk behandeld.

 Ik ben voor deze afbeelding gegaan omdat het de meest simpele vorm van gelijkwaardigheid is; het stapeltje stenen rechts is net zo zwaar als de grote ‘lelijke’ steen aan de linkerkant. Toch zijn ze gelijk aan elkaar. Deze theorie is op alles toe te passen. De vraag of volledige gelijkwaardigheid wel goed is heb ik gesteld in mijn stageklas en tot mijn genoegen zagen alle kinderen het op (de volgens mij) goede manier. Iedereen is gelijkwaardig, ongeacht van afkomst, thuissituatie of inkomen. Mijn mentor vond het goed dat de kinderen het op deze manier zagen. Tevens past mijn mentor zo veel mogelijk gelijkwaardigheid toe in haar lessen. Helaas kan het nooit volledig zijn want er zijn altijd hoogbegaafde kinderen en kinderen met een leerstoornis bij. Toch zijn ze in alle andere opzichten wel gelijkwaardig en worden ze gelijk behandeld.

Waarde 2: Eerlijkheid

De tweede waarde die ik ga behandelen is eerlijkheid. De letterlijke betekenis uit het woordenboek Prisma is: ‘Waarbij iemand de waarheid spreekt, oprecht is’. Voor mij is dit ook heel belangrijk want het zorgt voor sociale banden. Echter kan het een sociale band ook breken of schade toebrengen, bijvoorbeeld als je de nieuwe jas van je vriend niet mooi vindt en het gewoon zegt uit eerlijkheid. Dit kan dan hard aankomen. Ook bij deze waarde is een dilemma en dus een (levens-)vraag van toepassing: ‘Is volledige eerlijkheid wel goed?’.

Ervaring

Mijn ervaring met eerlijkheid is dat het niet in alle gevallen een positief iets is, ik ben dus ook voorstander van leugens om bestwil. Ik heb best wel eens gezegd dat de nieuwe jas van mijn vriend mooi is. Leugens om bestwil moeten naar mijn mening zeker niet te ver getrokken worden want dan kan je door de mand vallen en dan kan je relatie met iemand ernstig beschadigd raken. Over dat laatste spreek ik uit ervaring; er was onenigheid in mijn vriendengroep door dat soort ‘leugens’. Uiteindelijk zijn er twee mensen uit de vriendengroep gezet.

Het domein

Het domein dat hoort bij deze vraag is naar mijn mening de maatschappij. Eerlijkheid komt zo vaak voor in je leven dat het haast niet meer opvalt. Maar als je een C.V. maakt en een sollicitatiegesprek hebt moet je eerlijk zijn. Als je vriend een nieuwe jas heeft mag je eerlijk zijn en tegen je ouders moet je bijvoorbeeld ook eerlijk zijn.

Het aspect

Het aspect dat bij mijn ervaring hoort is moraal. De Schepper & De Lange et al., (2017) schrijven hierover dat moraal en levensbeschouwing hand in hand gaan, maar niet hetzelfde zijn. Echter als er over een van de twee wordt gesproken kom je altijd bij de ander uit. Hierbij komen op den duur ook Godsdienstige opvattingen bij kijken. Ik ben voor dit aspect gegaan omdat de waarde van eerlijkheid altijd een moraal dilemma blijft, in elke situatie. Sommige mensen kunnen het niet over hun hart krijgen om te liegen en andere mensen liegen hun hele leven aan elkaar.

Stage

Volgens de kinderen in mijn stageklas is het antwoord op de vraag of eerlijkheid wel goed is, dat het verschilt per situatie. Tegen je ouders moet je altijd eerlijk zijn maar in het voorbeeld van de jas is het wel zo aardig om gewoon te zeggen dat je hem mooi vindt, uit beleefdheid. Echter moet het zoals eerder vermeld staat niet te ver doorgetrokken worden. Zo zeiden ook de kinderen uit mijn stageklas. Mijn mentor verlangt volledige eerlijkheid van haar leerlingen en kan heel boos worden als dit niet wordt nageleefd. 

Ik ben voor deze afbeelding gegaan omdat het een typisch voorbeeld geeft van wanneer je wel en niet eerlijk moet zijn. Zoals ik eerder gezegd heb kan je beter eerlijk zijn op een C.V. en bij je leidinggevende op het werk. Anders kom je jezelf geheid tegen. Andersom kan je best een ongemeend complimentje geven als iemand om je mening vraag om iets kleins, zoals een nieuwe jas of iets dergelijks.

Waarde 3: Kalmte

De derde waarde die ik ga behandelen is kalmte. De letterlijke betekenis van deze waarde is volgens het woordenboek Prisma: ‘Rustig, niet opgewonden of zenuwachtig’. Voor mij is het een belangrijke waarde want het zorgt voor een fijne sfeer in situaties, positief of negatief.

Ervaring

Uit mijn ervaring vind ik dat als er iemand is overleden, maar ook als er gescoord is door het Nederlands elftal, kan kalmte de situatie aangenamer maken voor anderen. Ik streef er ook naar om altijd kalm te zijn. Als andere mensen heel veel stress ervaren voor school blijf ik eigenlijk altijd rustig. Op stage heb ik ook gemerkt dat als er een kind gevallen is, kalmte heel belangrijk is in die situatie.

Ook weer aan deze waarde is een dilemma en dus ook een (levens-)vraag verbonden: ‘Is kalmte in alle situaties gepast en/of aangenaam?’.

Domein

Een antwoord hierop kan verschillen want zoals ik eerder zei kan kalmte de situatie aangenamer maken maar het kan ook te ‘koud’ zijn als je geen of heel weinig emotie toont in negatieve maar ook positieve situaties. Deze vraag hoor bij het domein van de wereld van dingen. Ik heb gekozen voor dit domein omdat het slaat op een quote uit het boek:

‘Je kunt plotseling diep onder de indruk raken van een heldere sterrenhemel, een woeste zee, een mierennest, een vulkaanuitbarsting maar ook door een verwoestende orkaan of het nieuws van een dodelijk virus. Even later is alles gewoon weer alledaags of ‘grijs’’. (J. De Schepper et al., 2016)

Deze quote slaat op het feit dat mensen het ene moment in paniek of geëmotioneerd kunnen zijn door een situatie en dat de kalmte van een persoon in hun leven op dat moment invloed kan hebben op die mensen. Een voorbeeld is dat de president of monarch van een land kalm blijft als er een aanslag is gepleegd in zijn land. Dit kan de betrokkenen en de situatie als geheel helpen door de stemming beter te maken.

Aspect

Een aspect dat bij mijn ervaring van een overlijden of een goede voetbalwedstrijd (bijvoorbeeld) is rituelen.(J. De Schepper et al., 2017) Rituelen is ook de manier hoe je met een voorval om gaat, of het nou positief of negatief is. Als je zelf kalm blijft als landleider kan dat het volk na een naar voorval gerust stellen en dat beïnvloedt de rituelen, zo kan het bijvoorbeeld een rel of protest voorkomen.

Stage

Op mijn stageschool wordt ook aandacht besteed aan kalmte, dit zorgt namelijk voor rust in de klas en dat kan helpen bij alle situaties die zich voordoen. Mijn stagementor heeft ook duidelijk benadrukt dat kalmte een heel belangrijk aspect is van lesgeven en het leiden van een groep. Het helpt dus in alle situaties.

Waarde 4: Liefde

Bij de vierde waarde die ik behandel begin ik gelijk met de letterlijke betekenis volgens het woordenboek Prisma: ‘Het gevoel dat iemand heeft als hij van een persoon of van iets houdt’. Liefde is voor iedere persoon wellicht de belangrijkste waarde die er is, ook al kiest diegene niet voor liefde in dit werkstuk.

Ervaring

‘There is only one happiness in this life, to love and be loved.’ – George Sand. (jaar onbekend)

Deze quote vond ik op het internet en is voor mij beide de betekenis, en mijn ervaring met liefde. Liefde is een moeilijk begrip, het kan het fijnste zijn dat er is. Bijvoorbeeld in bed liggen knuffelen met je partner. Echter kan het ook het andere uiterste zijn; enorme pijn. Bijvoorbeeld wanneer een persoon die heel dichtbij je staat overlijdt, dan kan liefde het meest pijnlijke zijn. Dit heb ik al eens meegemaakt toen mijn opa en oma overleden of een huisdier van mij. Ik was daar toen kapot van.

De levensvraag die bij deze waarde past is: ‘Wat is liefde precies?’. Het antwoord hierop kan gevonden worden in de eerdergenoemde quote van George Sand; ‘There is only one happiness in this life, to love and be loved.’

Naar mijn mening kan je niet normaal leven als je niet van iets of iemand kan houden, maar ook kan je niet normaal leven als er niemand is die van je houdt. In dat laatste geval kunnen mensen suïcidaal worden. Liefde is dus net zo belangrijk als bijvoorbeeld water en voedsel. Een mens en zelfs sommige dieren die zulke emoties ervaren kunnen niet leven zonder liefde te voelen, of het nou vanuit jezelf is of naar je toe zoals in de quote van George Sand.

Domein

Het domein dat volgens mij bij deze vraag hoort is Ik. Ik heb voor dit domein gekozen omdat het houden van alles met jezelf te maken heeft. Je moet van jezelf kunnen houden om ook van een ander te kunnen houden. De Schipper & De Lange (2017) schrijven hier over dat kinderen, en vooral jonge kinderen, vaak vanuit de ik-vorm denken. De jonge kinderen kunnen zich nog niet of maar zeer moeilijk verplaatsen in het standpunt of in de zienswijze van een ander. Deze vaardigheid komt heel langzaam met de jaren. Zo ook het concept van het houden van.

Aspect

Het aspect dat het beste bij mijn ervaringen met liefde past is sociale verbanden. (J. De Schepper et al., 2017) De keuze ging naar dit aspect uit omdat liefde alles met sociale verbanden te maken heeft. ‘Houden van’ is zelfs een vorm van een sociaal verband, zoals bij een ouder of een partner.

Stage

Mijn stage was in groep zes. Dat betekent dus dat kinderen al wel een aardig goed idee hebben wat liefde nou precies is. Hun antwoord was: ‘Dat is het houden van iets of iemand’. Daar ben ik het mee eens, alleen kan er nog iets bij; ‘het van gehouden worden door iemand’. Het is kind-eigen om vanuit de ik-vorm te denken en dit begrijp ik dus. De filosoof Descartes (1644) zei ooit: ‘Cogito ergo sum’. Dat is Latijn voor ‘Ik denk, dus ik ben’. Dit omvat precies de ik-gedachte die kinderen hebben en volwassenen ook vaak. Waarschijnlijk krijgen de kinderen naarmate ze ouder worden een beter en completer beeld van wat liefde is. Mijn stagementor gebruikt ook veel liefde in haar werk. Dat is heel goed te merken aan de manier waarop ze lesgeeft, met veel humor en compassie, maar ook als er iets is met een kind. In dat geval gaat ze heel liefdevol om met het kind, haast zoals een moeder dat doet. Ze doet het waarschijnlijk op deze manier omdat ze zelf ook moeder is.

Waarde 5: Nuchterheid

De vijfde en laatste waarde die ik ga behandelen is nuchterheid. De letterlijke betekenis uit het woordenboek Prisma is: ‘Verstandig, zakelijk, die de dingen op een koele niet-emotionele manier bekijkt’.

Ervaring

Nuchterheid vind ik erg belangrijk in het dagelijks leven. Als je nuchter blijft dan zie je dingen op een simpele en vooral logische manier en kan je er beter mee om gaan dan als je blijft peinzen over een lastig iets. Ik streef er naar om nuchter te blijven nadenken, dat maakt het leven een stuk simpeler en mij helpt het om vaak vrolijk te zijn omdat ik niet te veel over moeilijke dingen nadenk. Nuchterheid gaat samen met kalmte. Bij een hachelijke situatie jaren geleden bij een vriend van mijn ouders dacht ik logisch na en bleef ik rustig, evenals mijn ouders. Daardoor kon er snel gehandeld worden en heeft de meneer al zijn vingers nog.

Als levensvraag bij deze waarde heb ik bedacht: ‘Hoeveel nuchterheid is goed?’. Hoe nuchter je over dingen nadenkt verschilt per persoon en hoeveel genoeg is verschilt ook per persoon. In de meeste gevallen kunnen mensen pessimistisch worden als ze ‘te’ nuchter zijn.  

Domein

Het domein dat bij de vraag hoort van hoeveel nuchterheid goed is, is de wereld van de dingen. Bij dit domein gaat het erover hoe je de wereld ziet en hoe je daarop reageert en of nadenkt. (De Schipper & De Lange et al., 2017) Een voorbeeld is het welbekende verhaal van of het glas half vol of half leeg is. Een heel nuchter persoon zou zeggen dat het half leeg is, dit is dan bekend als een pessimist. Echter kan een nuchter persoon het ook zien als dat het glas vol is omdat deze persoon dan de humor er van inziet en het kleine lolletje accepteert en erin meegaat. Dat is een optimist maar die persoon is toch nuchter want hij of zij weet wel dat het glas eigenlijk half leeg is. Zo’n laatste persoon ben ik in het verhaal.

Aspect

Een passend aspect bij mijn ervaringen als nuchter persoon is opvattingen. (J. De Schipper et al., 2017) Opvattingen betekent ook hoe je dingen ziet, dit kan dus nuchter zijn; een simpele manier. Wellicht heeft u ooit gehoord van ‘nuchtere Groningers’. Dat zijn mensen die genieten van het leven maar niet altijd te moeilijk nadenken over kwesties in en over het leven. Ik zie mezelf ook als een zogeheten ‘nuchtere Groninger’. Nogmaals, er kan op twee manieren mee omgegaan worden met nuchterheid; een positieve en een negatieve manier. Het ligt helemaal aan de persoon hoe hiermee wordt omgegaan, in de communicatie en in de psychologie.

Stage

Toen ik op stage in groep 6 vroeg aan de leerlingen wat nuchterheid betekent, kenden ze het woord eigenlijk niet. Als regel in de klas hadden we iemand die een woordenboek mocht pakken als het woord niet duidelijk was voor de klas. Nadat de betekenis duidelijk was voor de leerlingen hebben we kort gesproken over de levensvraag bij deze waarde. Als resultaat kwam er eigenlijk uit dat de leerlingen ook van mening waren dat het een hoop scheelt als er niet al te lastig over kwesties. ‘Dan raak je alleen maar in de war’, zei een van de kinderen zelfs. We hebben toen even gelachen, maar het bleek dus dat het wel duidelijk was wat de kinderen er van vonden. Mijn stagementor is een heel nuchtere vrouw die ook snel zegt dat een kind niet te moeilijk moet nadenken over iets. In mijn stagebeoordelingen was ook duidelijk te merken dat ze vrij objectief te werk gaat.